Wakacje w Polsce

Władysławowo - nad polskim morzem

28 September 2010r.

Władysławowo składa się z trzech dzielnic: Wielkiej Wsi, wzmiankowanej po raz pierwszy w roku 1284; kąpieliska Haller owo, założonego w roku 1922 i nazwanego tak dla uczczenia gen. Józefa Hallera, który w lutym 1920 roku zajął Pomorze i w Pucku dokonał symbolicznych zaślubin Polski z morzem, wrzucając w wody Zatoki Puckiej złoty pierścień; dzielnicy portowej, nazwanej Władysławowem dla uczczenia pamięci króla Władysława IV, który ugruntował władanie Polski nad morzem. W roku 1963 Władysławowo uzyskało prawa miejskie. Cofnijmy się jednak do początków Władysławowa. Na pograniczu gruntów należących do Wielkiej Wsi i Swarzewa dokonano w roku 1877 przypadkowego odkrycia rozległego cmentarzyska stu grobów skrzynkowych i obwarowanych , pochodzących z okresu 650—400 lat p.n.e. Przeważnie były to groby jednostkowe, groby rodzinne występowały mniej licznie; nie notowano powyżej trzech popielnic w grobie. Groby posiadały bogate wyposażenie: oprócz ceramiki znaleziono brązowy diadem, brązowe bransolety i szpile, szklane i bursztynowe paciorki oraz amulet wykonany z kła dzikiego zwierzęcia. Popielnice twarzowe mają bardzo plastycznie wykształcone nosy, oczy, brwi, usta oraz uszy z otworami lub bez. W pobliskim Chłapowie odkryto jeszcze większe cmentarzysko, składające się ze stukilkudziesięciu grobów. Również na Rozewiu, w okolicach Jastrzębiej Góry, Tupadły, Ostrowa i Cetniewa odkryto pojedyncze groby skrzynkowe z wczesnej epoki żelaza (650—500 lat p.n.e.). Świadczy to o intensywnym osadnictwie Kępy Swarzewskiej, otoczonej z zachodu Bielawskimi Błotami, a od południa pra-doliną rzeki Płutnicy. Kępa Swarzewska jest najstarszą formacją geologiczną na gdańskim odcinku naszej wędrówki, a jej największe wzniesienie stanowi położona nad brzegiem Jastrzębia Góra (67,8 m n.p.m.). W roku 1789 mieszkało we Władysławowie 15 rodzin, a w roku 1907 — 509 mieszkańców. Po odzyskaniu niepodległości zrodziła się potrzeba wybudowania bazy-schroniska od strony otwartego morza. Pierwsze studia przeprowadzono już w roku 1929. W grudniu 1935 roku podpisano umowę z Konsorcjum Francusko--Polskim, tym samym, które zbudowało port gdyński. Do robót przystąpiono na wiosnę 1936 roku, a już 4 maja 1938 roku nastąpiło uroczyste poświęcenie portu. Tuż przed wybuchem wojny port władysławowski był już portem macierzystym dla 32 kutrów i kilku łodzi. Potem rozpoczęły się rządy niemieckiego fiszmajstra Lachmunda. W jednym ze swoich comiesięcznych sprawozdań, datowanym 4 września 1942 roku, Lachmund pisał: Rybacy należący do trzeciej grupy narodowościowej tylko z bardzo nielicznymi wyjątkami nie są w żadnym przypadku godni, aby pływać na państwowych kutrach. Od czasu przyznania im grupy ludzie ci zachowują się kpiąco, czego nie można w ogóle opisać. Wszędzie używa się kaszubskiej mowy w sposób wyzywający. Wprowadzane pod coraz to nowymi pretekstami częste dni świąteczne i przestoje należy traktować jako akty sabotażu. Zlecone im prace, gdy tylko mogą posłużyć do wyżywienia narodu niemieckiego, nie są wykonywane wcale albo też strasznie powoli. Wychowanie tych ludzi w miejscach ich zamieszkania jest całkiem bezcelowe. Wygląda to tak, jak gdyby była tutaj zagranica i istniała jeszcze dawna Polska. Aby poprawić obecną sytuację, proponuję osiedlenie na całym terenie niemieckich rybaków. Znienawidzonemu przez Kaszubów Lachmundowi udało się zbiec tuż przed końcem wojny. Nie uniknął jednak kary. Chłapowscy Kaszubi, przymusowo wcieleni do Kriegsma-rine, wracając w roku 1945 do kraju rozpoznali w Ileili-genhafen swojego ciemiężcę i powiesili go na drzewie. Uciekający Niemcy czterema torpedami strzaskali północną część falochronu, a w basenie zatopili siedem kutrów, przyczepiając do nich podstępnie miny hydrostatyczne. Nasi rybacy szybko skompletowali sieci i sprzęt połowowy. Z roku na rok rozrasta się miasto i port. Zbudowano nowe magazyny, fabrykę lodu blokowego, fabrykę mączki rybnej, hale przetwórcze, wędzarnię, chłodnię, warsztaty remontowe ze slipem. W trakcie realizowania jest plan kompleksowej modernizacji portu kosztem 120 min zł. W basenie portowym jest coraz ciaśniej. We Władysławowie zarejestrowano 166 kutrów i 9 łodzi (dane z r. 1968). Jednostki stoją przy nabrzeżu po 7—8 burta w burtę. Rybacy władysławowscy łowią na Bałtyku i Morzu Północnym. W roku 1967 przedsiębiorstwo państwowe „Szku-ner" odłowiło 15,7 tys. ton ryby, natomiast spółdzielcy z "Gryfa" złapali w swoje sieci 5,4 tys. ton. Najważniejszym problemem portu jest stałe zamulanie wejścia i toru wodnego. Rok rocznie pogłębiarki wydobywają 80 tys. m3 piasku. W roku 1962 przeprowadzono w rejonie Władysławowa badania przemieszczania się piasku na dnie morskim. Do tego celu stosowano piasek szklany z wtopionym pierwiastkiem promieniotwórczym Scandium 46. Kontrolowanie drogi, jaką przebywa piasek pod wpływem prądów morskich, odbywało się w określonych odstępach czasu za pomocą wleczonej po dnie sondy z wbudowanym licznikiem scyntylacyjnym do wykrywania izotopów. Otrzymane z tych badań wyniki pozwolą na bliższe poznanie procesów kształtujących linię brzegową.

półwysep helski, Kaszuby, Nad morzem, pomorskie, wczasy nad morzem, Chłapowo, Jastrzębia Góra