Wakacje w Polsce

STARGARD SZCZECIŃSKI — NOWOGARD

25 June 2013r.

STARGARD SZCZECIŃSKI — NOWOGARD. 40 km, droga drugorzędna, od Maszewa lokalna. Wyjazd w kierunku pn.-wsch. — 5 km. Z lewej małe j. Łabędź. — 6 km Grabowo. Kościół z drewnianą wieżą. Na cmentarzu stary cis. W parku dąb 4,6 m obw. Dalej na pn. wzdłuż jezior. — 8 km. W odl. lkmna wsch. Kicko. Gotycki kościół, domy zwrócone szczytami do ulicy. Na cmentarzu granitowa kropielnica, stare lipy, drewniana dzwonnica. — 12 km Łęczyca. Gotycki kościół XV w. z kamienia polnego i cegły z malowidłami ściennymi. Wieża drewniana. 20 km Maszewo (3000 mk.), m. u źródła rz. Stepnicy. Ośrodek rolniczy. Słowiańska kasztelania i gród warowny. Prawa miejskie 1278. Z d. zamku Ebersteinów pozostała tylko nazwa wzgórza. Zachowane całkowicie średniowieczne mury z basztą XIII/XIV w. Gotycki kościół ok. 1400, przebud. Przy ul. Stargardzkiej mury gotyckiej kaplicy św. Jerzego, obok 8 starych lip i dąb zw. 8 Apostołów i Judasz. Do Nowogardu dwie drogi: na pn. wsch. przez Jenikowo (21 km) i na pn. przez Redło (20 km). — 30 km Redło. Wg tradycji nazwa od srebrnego pługa, którym oborano wieś, by nie dopuścić morowego powietrza. Gotycki kościół z kamienia i cegły, odbud. 1978. — 34 km Długołęka. Granitowy kościół gotycki z drewnianą dzwonnicą. Granitowa chrzcielnica o elementach romańskich. Na cmentarzu część olbrzymiego narzutowego głazu, użyta jako nagrobek. Na rozstaju krzyż drewniany wzniesiony w 1811 na mogile żołnierzy Polskiej Legii Północnej poległych w walce z Prusakami 1807. W odl. 2 km na zach. Wyszomierz. Duża owalnica. Kościół z kamieni polnych XV w. z drewnianą wieżą, cenne dzieła ludowej ciesiołki. — 40 km Nowogard (trasa 93). Wyjazd ze Stargardu Szczecińskiego ul. Szczecińską w kierunku zach. — 227 km Stargard-Pszczelnik. Poza zabudowaniami miejskimi charakterystyczna grupa drzew tworząca półkole oraz głaz z napisem: w tym miejscu przebiega południk 15° na wsch. od Greenwich. — 229 km Wykopki. W odl. 3 km na pn. Grzędzice, wieś okolnica dokoła stawu. Kościół średniowieczny z kamienia polnego z potężną wieżą. 759 zagość — dąbie, szczecin Wewnątrz ludowe malowidła średniowieczne, jedna z najcenniejszych ściennych polichromii na Pomorzu Zachodnim. 231km Zagość. W odl. 2 km na pd. Kunowo, owalnica, kościół XVI w. z wieżą o drewnianej nadbudowie i iglicy krytej gontem. Zabytkowe wyposażenie. Na cmentarzu stara lipa. 232km Zieleniewo-Morzyczyn. Duża osada wczasowo-wypoczynko-wa na pn. krańcu j. Miedwie. Plaża, molo, przystanie wodne, kąpielisko, obozowiska campingowe. J. Miedwie (3700 ha, -42 m), piąte co do wielkości w Polsce, jest jeziorem rynnowym dł. ok. 16 km, szer. 2-3 km. Przepływa przez nie rz. Płonią. Nazwa jeziora starosłowiańska ("med" — miód). Położ. na wys. 14 m n.p.m. jest kryptodepresją (część dna leży poniżej poziomu morza, najniższy punkt w Polsce). Brzegi przeważnie płaskie, od pd. zabagnio-ne. W wodach żyje rzadki gatunek ryb sieja miedwieńska oraz skorupiaki spotykane w jeziorach alpejskich. Nad jeziorem bazy rybackie (Morzyczyn, Wierzchląd) i dogodne stanowiska dla wędkarzy. Z jeziora rurociągiem (1975) dostarczana jest woda pitna dla Szczecina. 235 km Kobylanka. Owalnica. Zespół starych lip, z których największa "Wieniec Zgody" ma obw. 6 m. Podobno zasadzili ją w 1460 burmistrzowie Szczecina i Stargardu w chwili podpisania układu pokojowego po wieloletnim zbrojnym zatargu. Później co 100 lat na pamiątkę tego wydarzenia sadzono dalsze lipy. W lewo, na pd. do Żelewa (8 km), starej wsi rybackiej nad j. Miedwie. Kościół ryglowy z XVII/XVIII w., z wolno stojącą drewnianą wieżą; domy wąskofronto-we. Eksploatacja kredy jeziornej. Na pd. zach. do d. osady cystersów w Kołbaczu (8 km, przy trasie 7). 237 km. Szlak wkracza na teren Puszczy Goleniowskiej. — 240 km Dąb. Leśniczówka. Parking przydrożny. — 243 km Szczecin-Struga nad rz. Płonią. W 1121 Bolesław Krzywousty rozbił tu Pomorzan, po czym zajął Dąbie i Szczecin. Wytwórnia kontenerów w miejscu, gdzie władcy Pomorza Zachodniego wybudowali 1528 pierwszy młyn papierniczy na potrzeby kancelarii książęcej. W odl. 1,5 km na pd. zach. Szczecin-Płonia, d. wieś u stóp Gór Bukowych (przy trasie 7). Połączenie z trasą 7 z Zielonej Góry. 247 km Szczecin-Kijewo. Przedmieście wśród lasów Puszczy Goleniowskiej przy autostradzie Szczecin — Berlin (A 6). Zakłady produkujące maszyny leśne. — 251 km Dąbie, dzielnica Szczecina (trasa 90). 261 km Szczecin (trasa 89). Szczecin (397 000 mk.), m. woj. położ. nad Odrą i jej wsch. ramieniem Regalicą. Zespół portowy Szczecin — Świnoujście przeładowuje rocznie 15-25 min t towarów. Rocznie przyjmuje ok. 6000 statków. Duży ośrodek przemysłowy, kulturalny i naukowy Pomorza Zachodniego. Zakłady przemysłu stoczniowego (m.in. Stocznia im. Warskiego), 760 spożywczego, odzieżowego, maszynowego, papierniczego, metalowego szczecin i elektronicznego. Jedyna na wybrzeżu huta żelaza "Szczecin". Port macierzysty kilku armatorów. Siedziba licznych placówek naukowych, szkół wyższych: Politechniki, Pomorskiej Akademii Medycznej, Akademii Rolniczej, Wyższej Szkoły Morskiej, Uniwersytetu, Wyższego Seminarium Duchownego i Wyższej Szkoły Muzycznej (filia uczelni poznańskiej). Ponadto Muzeum Narodowe, filharmonia, teatry. Przed 2500 laty osada kultury łużyckiej wczesnej epoki żelaznej. 967 zajęcie grodu przez Mieszka I. 1121 rozbicie wojsk pomorskich pod Strugą i zajęcie Szczecina przez Bolesława Krzywoustego. 1124 polska misja chrzci mieszkańców. Miasto liczy wówczas "900 ojców". 1173 oblegany przez Duńczyków. Koniec XII w. ciężkie walki z Duńczykami i uznanie na pewien czas zwierzchnictwa duńskiego. 1243 nadanie praw miejskich przez Barnima I. Koniec XIII w. budowa Mostu Długiego. Połowa XIV w. Barnim m Wielki rozpoczyna budowę zamku. Koniec XV w. Bogusław X Wielki (wychowanek dworu polskiego) przenosi ostatecznie stolicę Pomorza Zachodniego do Szczecina. XV/XVI w. jedno z głównych miast Pomorza Zachodniego. 1534/35 reformacja. 1570 zjazd bałtycki. XVI w. rozwój portu, przeładunki wykonuje bractwo tragarzy. 1630 Szwedzi zajmują Szczecin i fortyfikują miasto. 1637 śmierć Bogusława XIV, ostatniego księcia Pomorza Zachodniego. 1646 Szczecin witał dążącą do Polski królową Marię Ludwikę (żonę Władysława IV). 1648 traktat westfalski przyznaje Szczecin Szwedom. 1657 wojska S. Czarnieckiego pod murami miasta w pogoni za Szwedami. 1705 królowa i król Stanisław Leszczyński rezydują w Szczecinie. 1720 Szwecja w pokoju sztokholmskim odstępuje miasto wraz z ujściem Odry Prusom, budowa twierdzy. Ponownie stolica większej części Pomorza Zachodniego. Zmiana samorządu miejskiego. Rozwój życia kulturalnego i umysłowego w okresie oświecenia. 1729 urodziła się ks. Zofia Augusta Anhalt Zerbst, przyszła caryca Katarzyna II (mając lat 16 opuściła Szczecin i udała się do Rosji by poślubić późniejszego cara Piotra in). 1873 zniesienie murów miejskich: powstaje nowe miasto o gwiaździstym planie. Przełom XIX i XX w. duży napływ Polaków z Pomorza i Wielkopolski, powstanie licznych organizacji polskich. 1920 traktat wersalski, odpływ Polaków. 26IV 1945 Armia Radziecka wyzwala śródmieście i 5 VII przekazuje miasto Polsce. 1970 wystąpienia robotników, które zapoczątkowały przemiany gospodarcze w kraju. 1972 restytucja biskupstwa szczecińsko--kamieńskiego z siedzibą w Szczecinie. 1980 protest robotniczy; podpisanie umowy społecznej. We wsch. części Śródmieścia leży częściowo odbud. po wojnie Stare Miasto. Na pl. Zwycięstwa barokowa * Brama Portowa 1725-71, bogato ozdobiona rzeźbami. Na skwerze pomnik K. Ujejskiego. Od bramy na lewo (pn.) Al. Niepodległości, na prawo (pd.) al. 3 Maja. Ul. ks. kardynała S. Wyszyńskiego w kierunku Odry przez odbud. Stare Miasto. Domy z podcieniami i wysokimi dachami. Po lewej stronie * katedra św. Jakuba gotycka XIV/XV w. z potężną wieżą (H. Brunsberg). Zniszczona 1945, odbud. Portale dekorowane cegłą glazurowaną. Na placu przy kościele średniowieczna wikarówka XIV/XV w., a na drewnianej dzwonnicy * dzwon św. Jakub, odlany 1681, waga 5,7 t. Wewnątrz artystyczne wyposażenie, zabytkowe i współczesne. Na pn. zach. od kościoła pl. Orła Białego (d. Koński Targ), pośrodku placu barokowa studnia z orłem 1732. W pobliżu liczne obiekty zabytkowe. Na rogu ul. Grodzkiej stary dom z wysokim łamanym dachem. Pod nr. 2 pałac Pod Globusem, barokowy 1720, przebud. 1890. W tympanonie gryf pomorski. W attyce globus. Pod nr. 3 (Narodowy Bank Polski) klasycystyczny pałac dekorowany jońskimi pilastrami. Na rogu ul. Łaziebnej i Staromłyńskiej pałacyk klasycystyczny XVIII w., ozdobiony tympanonami (obecnie szkoła muzyczna). Ul. ks. Kardynała S. Wyszyńskiego w kierunku Odry do Długiego Mostu na Odrze XIII w. Wielokrotnie niszczony, odbud. 1957, jest największym drogowym mostem zwodzonym w Polsce. Do niedawna 761 szczecin główna arteria łącząca miasto z dzielnicami po drugiej stronie Odry. Obecnie nowa arteria, tzw. Trasa Zamkowa. Na przylegającym do zach. brzegu Odry Bulwarze Piastów Pomorskich, kuta na kamiennych płytach historia Szczecina. Dalej wyspa Łasztownia (tereny portowe, na prawo chłodnia rybna, na lewo urząd celny). Na pd. od ul. Wyszyńskiego, przy ul. Pod Bramą gotycki kościół św. Jana XIV w. Fronton dekorowany 9 sterczynami. Na zewnątrz wokół prezbiterium fryz z liści winnej latorośli sprzed 1300. Wewnątrz ceramiczne wsporniki figuralne, niektóre filary wychylone z pionu. W zaułku przy ul. Podgórnej fragment muru obronnego XIII/XIV w.; na nim tablica ku czci S. Czarnieckiego. Ul. Pod Bramą wiedzie na pl. Tobrucki, przy którym dworzec autobusowy, d. ratusz, obecnie urzędy morskie, poczta, biblioteka i rektorat Pomorskiej Akademii Medycznej z wysoką wieżą — wszystkie obiekty z przełomu XIX i XX w. Na pn. od ul. Wyszyńskiego Stare Miasto. Ul. Mściwoja do rynku staromiejskiego (pl. Rzepichy). Na środku gotycki * ratusz z końca XIII w., przebud. w XV w. Z tego okresu zachowana piwnica z gwiaździstym sklepieniem wspartym na 5 kolumnach. Po zniszczeniu 1667 przebud. w stylu baroku. Spalony 1945, odbud. w 1975, mieści obecnie Muzeum Historii m. Szczecina, oddział Muzeum Narodowego. Obok hotel ,,Orbis-Arkona". Na lewo od ratusza późnogotycka * kamienica Loitzów z ok. 1547, spalona podczas wojny (zachowały się ściany zewnętrzne), odbud. 1956. Mieścił się tu dom bankowy, którego właściciele udzielali kredytów także królom polskim oraz służyli w polskiej służbie dyplomatycznej. Budynek 4-kondygnacjowy, zewnętrznie bogato dekorowany, klatka schodowa ze spiralnymi schodami. Obecnie siedziba liceum sztuk plastycznych. Obok spichlerz XV w., przebud. XVII w., rekonstruowany (obecnie pracownie szkolne). Ul. Panieńską. U stóp zamku, na terenie d. słowiańskiego podgrodzia, Baszta Panieńska 7 Płaszczy XIV/XV w. i fragment średniowiecznych murów odbud. 1963/65. Nieco dalej ku pn. w budowie trasa zamkowa i most na Odrze. Przy ul. Kuśnierskiej zabytkowe domki, ulica jest rekonstruowana w duchu przekazów historycznych. Przy przyległej ul. Rycerskiej d. masztalernia książęca przebud. w XVIII w., portal dekorowany gryfem z ok. 1600. Obiekt ma wysunięty ponad ulicę średniowieczny dźwig z rzeźbionymi belkami. Ul. Rycerska prowadzi do ul. Korsarzy, przy której zamek. 1) Brama Portowa, 2) Katedra św. Jakuba, 3) Pałac Pod Globusem, 4) Kościół św. Jana, 5) Fragment murów obronnych, 6) Poczta główna, 7) Biblioteka Wojewódzka, 8) Ratusz, 9) Dom Loitzów, 10) Baszta Panieńska 7 Płaszczy, 11) Zamek książąt pomorskich, 12) Domki "profesorskie", 13) Muzeum Narodowe, 14) Pałac Pod Głowami, 15) Brama Hołdu Pruskiego, 16) Kościół św. Piotra i Pawła, 17) Pomnik Mickiewicza, 18) Urząd Wojewódzki, 19) Muzeum Narodowe, 20) Dworzec żeglugi przybrzeżnej, 21) Urząd Miejski, 22) Filharmonia, 23) Pomnik Czynu Polaków, 24) Akademia Rolnicza, 25) Hala Sportowa i boisko KS "Stal Stocznia", 26) Dom Marynarza